Με αφορμή διάφορες χρονικές συγκυρίες (π.χ. τα γενέθλιά μας, το νέο έτος, το καλοκαίρι, το Σεπτέμβριο), πολλοί από εμάς δεσμευόμαστε σε στόχους που επιθυμούμε να πραγματοποιήσουμε και τους οποίους τελικά δεν ικανοποιούμε. Το κείμενο αυτό προτείνει κάποιους τρόπους οι οποίοι μπορεί να φανούν χρήσιμοι στην προσπάθεια της επίτευξης των στόχων μας. Αρχικά, αφού αποφασίσουμε και καταγράψουμε τους στόχους μας, καλό θα ήταν να αξιολογήσουμε αν είναι εφικτοί ή όχι. Σε αυτή την αξιολόγηση των στόχων θα μας βοηθήσουν οι παρακάτω ερωτήσεις:
• είναι συγκεκριμένοι;
• η επίτευξή τους εξαρτάται από εμένα;
• πώς μπορώ να ξέρω ότι τα πηγαίνω καλά ως προς την επίτευξή των στόχων μου;
Φαίνεται ότι η επιτυχία στην επίτευξη ενός στόχου εξαρτάται από τα εξής χαρακτηριστικά:
• να είναι συγκεκριμένος,
• να εξαρτάται κατά κύριο λόγο από εμάς και
• να είναι μετρήσιμος, δηλαδή να μας δίνει τη δυνατότητα να εξετάζουμε κάθε φορά πόσο καλά τα πάμε ως προς την επίτευξή του (έτσι ώστε να κάνουμε τις απαραίτητες ¨διορθώσεις¨).
Π.χ. ο στόχος “να βρω άλλη δουλειά” ή ο στόχος ” να αφιερώνω περισσότερο χρόνο στην οικογένειά μου” αποτελούν παραδείγματα στόχων που μπορεί να μας αποθαρρύνουν στα πρώτα στάδια της προσπάθειας που θα καταβάλλουμε για να τους πραγματοποιήσουμε. Και αυτό γιατί χαρακτηρίζονται από τρία μειονεκτήματα καθώς απαντούν αρνητικά και στις παραπάνω τρεις ερωτήσεις.
- Το πρώτο μειονέκτημα και των δύο στόχων είναι ότι δεν είναι συγκεκριμένοι. Ο στόχος “να βρω νέα δουλειά” δεν περιγράφει τι δουλειά αναζητώ: Αναζητώ οποιαδήποτε εργασία, ακόμα και μία εργασία χαμηλότερα αμειβόμενη από την τωρινή μου; ή έχω θέσει κάποια κριτήρια; Π.χ. μια εργασία με μεγαλύτερες απολαβές, ή μια εργασία με μειωμένο ωράριο, ή μια εργασία με καλύτερο περιβάλλον (πώς θα ξέρω, όμως, ότι το περιβάλλον είναι καλύτερο;). Ούτε ο δεύτερος στόχος είναι συγκεκριμένος. Πόσες ώρες παραπάνω θα αφιερώσω στην οικογένειά μου;
- Το δεύτερο μειονέκτημα και των δύο στόχων είναι ότι δεν εξαρτώνται μόνο από εμάς. Ειδικά ο πρώτος εξαρτάται από ένα πλήθος άλλων παραγόντων που συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξή του ή μη. Ο δεύτερος εξαρτάται και από τη διαθεσιμότητα των υπολοίπων μελών της οικογένειας.
- Το τρίτο μειονέκτημά τους αφορά την δυνατότητα που παρέχουν να αξιολογούμε κάθε φορά πόσο κοντά είμαστε στην επίτευξή τους ή όχι. Ο πρώτος στόχος δεν αφήνει καθόλου περιθώρια για αξιολόγηση καθώς η επιτυχία του εξαρτάται από το αν θα βρω τελικά πράγματι μια νέα δουλειά. Ο δεύτερος αφορά εξ ολοκλήρου την διαίσθησή μας σε ότι αφορά την επίτευξή του (νιώθω ή δεν νιώθω ότι περνάω όσο χρόνο θα ήθελα με την οικογένειά μου).
Οι τρεις αυτοί στόχοι, έτσι όπως έχουν τεθεί, είναι πολύ πιθανό επομένως να μην τηρηθούν καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι στην προσπάθειά μας για την επίτευξή τους θα συναντήσουμε πολλές αντιξοότητες (π.χ. κανείς δεν θα μας καλεί για συνέντευξη) και στο τέλος “θα τα παρατήσουμε”. Ας δούμε παρακάτω κάποια υποδείγματα για το πώς μπορούμε να αποφύγουμε αυτά τα τρία μειονεκτήματα στην προσπάθειά μας να διαμορφώσουμε τους δύο αυτούς στόχους έτσι ώστε να διαθέτουν τα τρία προαναφερθέντα επιθυμητά χαρακτηριστικά:
– “Να εντοπίσω όλες τις εταιρίες στις οποίες θα ήθελα να εργαστώ και να στείλω το βιογραφικό μου. Αν δεν μου απαντήσουν μέσα σε ένα διάστημα δύο μηνών από την ημερομηνία που έστειλα το βιογραφικό μου θα επιλέξω 5 από αυτές και θα επικοινωνήσω τηλεφωνικά”.
– “Να αυξήσω κατά τρεις ώρες το χρόνο που αφιερώνω με την οικογένειά μου κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, καθώς είναι δύο μέρες που όλοι είμαστε στο σπίτι το απόγευμα. Μπορούμε να παίζουμε επιτραπέζια, να βγαίνουμε έξω, να διαβάζουμε βιβλία, να παίζουμε παιχνίδια που θα επιλέγουν τα παιδιά μου. Επιπλέον, κάθε δεύτερο Σάββατο θα πηγαίνουμε όλοι μαζί εκδρομές σε κοντινές αποστάσεις”.
Σε αυτή τη μορφή και οι δύο στόχοι έχουν γίνει πιο συγκεκριμένοι (περιγράφουν με λεπτομέρειες τι χρειάζεται να κάνουμε για να τους πετύχουμε), εξαρτώνται κυρίως από εμάς (προφανώς έχουμε συζητήσει την πρότασή μας με την οικογένειά μας και όλοι έχουν συμφωνήσει) και είναι και μετρήσιμοι. Τα τρία αυτά χαρακτηριστικά τους τους καθιστούν εφικτούς.
Επίσης, υπάρχουν ακόμα τρία σημαντικά βήματα που χρειάζεται να κάνουμε για να αυξήσουμε τις πιθανότητες να τηρήσουμε τους στόχους μας. Ένα βήμα είναι να καταγράψουμε για κάθε στόχο τα υπέρ αλλά και τα κατά. Η διαδικασία αυτή θα μας βοηθήσει να διαπιστώσουμε αν είναι και πόσο σημαντικοί είναι οι στόχοι που έχουμε θέσει και να αποφασίσουμε τελικά αν θέλουμε να τους πραγματοποιήσουμε ή όχι. Επίσης, η διαδικασία αυτή μπορεί να βοηθήσει και στο να θέσουμε τις προτεραιότητές μας, καθώς είναι περισσότερο αποτελεσματικό να θέτουμε λίγους στόχους κάθε φορά (δύο η τρεις, ανάλογα και με την δυσκολία τους).
Το επόμενο βήμα είναι να σκεφτούμε τους τρόπους με τους οποίους θα επιχειρήσουμε να πραγματοποιήσουμε τους στόχους μας. Πολλές φορές χρειάζεται να έχουμε διαμορφώσει ένα πλάνο και ένα χρονοδιάγραμμα (προσοχή: τα χρονοδιαγράμματα είναι αποτελεσματικά μόνο όταν λειτουργούν ως κατευθυντήριες γραμμές και όχι όταν ανάγονται σε αυστηρούς και άκαμπτους κανόνες!). Το βήμα αυτό είναι πολύ χρήσιμο καθώς με αυτό τον τρόπο μπορούμε να διαπιστώσουμε πιθανά εμπόδια ή προβλήματα που θα συναντήσουμε και έτσι να σκεφτούμε εκ των προτέρων τρόπους επίλυσης τους.
Το τελευταίο βήμα είναι να αποφασίσουμε τη χρονική στιγμή κατά την οποία θα εφαρμόσουμε το σχέδιο για την επίτευξη του στόχου μας. Μερικοί στόχοι όσο δελεαστικοί και αν είναι ίσως χρειάζεται να περιμένουν για μια καλύτερη χρονική συγκυρία.